Poronienia – przyczyny nawracających utrat ciąż

Utrata ciąży jest jednym z najdotkliwszych przeżyć doświadczających jej rodziców zwłaszcza, jeśli zdarza się wielokrotnie i wciąż pytanie „Dlaczego?” pozostaje bez odpowiedzi. Jakie mogą być przyczyny nawracających utrat ciąż oraz kiedy i jakie badania można wykonać, by poznać potencjalną przyczynę?

Sytuacja dwóch start ciąż (nie wliczając ciąży pozamacicznej i zaśniadowej) jest diagnozowana jako nawracające poronienia i obliguje do poszukiwania przyczyny.

Sporadyczne poronienie jest dość częste, może dotyczyć nawet 50% ciąż. Jednak rozpoznanie nawracającego poronienia występuje u 5% par.

Dlaczego dochodzi do poronienia?

Istnieje wiele możliwych przyczyn zarówno nawracających, jak i sporadycznych poronień, ale zdecydowanie najczęstsze są nieprawidłowości genetyczne. Zwykle dotyczą nieprawidłowej ilości chromosomów (np. trisomia, monosomia, triploidia) lub nieprawidłowości w obrębie poszczególnych ich części (np. makro- i mikrodelecje oraz insercje, niezrównoważone translokacje), czy też choroby jednogenowe.

Nieprawidłowości genetyczne obserwuje się u >60% badanych próbek w przypadku poronienia w I trymestrze. Wykazano, że częstość występowania aneuploidii zwiększa się wraz z wiekiem matki.

Do innych przyczyn należą:

zaburzenia krzepnięcia i hemostazy,
choroby gruczołów dokrewnych np. jawna niedoczynność tarczycy,
zespół policystycznych jajników,
źle kontrolowana cukrzyca,
zaburzenia fazy lutealnej,
zaburzenia immunologiczne,
nieprawidłowości w obrębie macicy,
zakażenia
oraz czynniki środowiskowe jak np. palenie papierosów czy otyłość.

Jeśli chodzi o zaburzenia krzepnięcia to badania naukowe dotyczące nadkrzepliwości nie wykazały związku między dziedzicznymi trombofiliami, takimi jak mutacja Leiden genu czynnika V, mutacja 20210G>A genu protrombiny oraz wariant 677C>T genu reduktazy metylenotetrahydrofolianu (MTHFR) a poronieniami nawracającymi. Tak więc, diagnostykę trombofilii zaleca się tylko u pacjentek z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku powikłań zakrzepowo-zatorowych. U kobiet ze wskazaniami do diagnostyki trombofilii należy ocenić aktywność antytrombiny, stężenia białka C i S oraz przeprowadzić analizę molekularną w kierunku mutacji czynnika V Leiden i mutacji G20210A genu trombiny.

Co więcej, w badaniach, w których stosowano heparynę w celu zapobiegania poronieniom u obciążonych pacjentek, nie wykazano korzyści z takiego leczenia.

Natomiast nabyte trombofilie, czyli zespół antyfosfolipidowy, wykazują taki związek. Jeżeli pacjentka spełnia zarówno kliniczne, jak i laboratoryjne kryteria rozpoznawania zespołu antyfosfolipidowego, wykazano, że leczenie heparyną i kwasem acetylosalicylowym w okresie okołozapłodnieniowym zmniejsza częstość poronień i innych niepomyślnych wyników ciąży.

Odporność a poronienia

W wielu badaniach próbowano określić rolę odporności matczynej i ojcowskiej w rozwoju ciąży i występowaniu nawracających poronień, jednak próby immunosupresji za pomocą steroidów lub immunoglobulin podawanych dożylnie nie spowodowały zwiększenia odsetka żywych urodzeń.

Wrodzone i nabyte wady anatomiczne macicy

Kolejnym ważnym aspektem do zbadania są wrodzone i nabyte anatomiczne wady macicy, które są odpowiedzialne za nawracające poronienia w około 10-50% przypadków i mimo braku dużych randomizowanych badań interwencyjnych potwierdzających skuteczność korekcyjnych operacji histeroskopowych skłaniamy się ku wykonywaniu resekcji przegród macicznych, mięśniaków podśluzówkowych i polipów endometrialnych oraz wycinaniu zrostów wewnątrzmacicznych.

Tak więc istnieje wiele potencjalnych przyczyn wymagających wykluczenia.

Wyzwanie zarówno dla par, jak i dla lekarzy

Wielokrotna utrata ciąży jest stresującym rozpoznaniem dla par, a w około 50% przypadków nie udaje się znaleźć przyczyny tego stanu. Dostępnych jest niewiele interwencji, których wartość została potwierdzona w badaniach naukowych. Współwystępowanie tych wszystkich czynników powoduje, że problem ten jest wciąż wyzwaniem dla lekarzy.

Autor lek. Estera Kłosowicz, specjalista ginekologii i położnictwa