Kiedy występuje konflikt serologiczny?

Konflikt serologiczny jest zjawiskiem, które może być niebezpieczne dla rozwijającego się płodu. Nie zawsze jednak sytuacja, kiedy matka i dziecko mają inną grupę krwi, musi być niekorzystna. Dowiedz się, kiedy występuje konflikt serologiczny.

Konflikt serologiczny – na czym polega?

O konflikcie serologicznym możemy mówić w sytuacji, kiedy między matką a płodem zachodzi niezgodność grup krwi. Dotyczy to w szczególności układu Rh. W takim przypadku pojawia się silna odpowiedź immunologiczna ze strony organizmu matki. W jej wyniku rozpoczyna się produkcja przeciwciał Anty-D, których celem jest zwalczenie "wrogiej" krwi dziecka.

Aby zjawisko to było dobrze zrozumiane, należy wyjaśnić, że na powierzchni krwinek, na przykład czerwonych, obecne są antygeny. Na układ Rh, który jest elementem oznaczenia grupy krwi, składa się pięć antygenów: D, C, c, E, e. Jeśli na powierzchni erytrocytów znajduje się antygen D, osoba ma grupę krwi Rh+. Jeśli  jego brak – jest to grupa Rh–. 

Kiedy może dojść do konfliktu serologicznego? 

Wiele osób zastanawia się nad tym, kiedy występuje konflikt serologiczny. Otóż może do niego dojść w następujących przypadkach: 

• gdy kobieta ma grupę krwi Rh–, a ojciec dziecka Rh+, 
• gdy dziecko będzie miało ten sam układ antygenów na czerwonych krwinkach, co ojciec. 

Co istotne, konflikt serologiczny rzadko występuje w przypadku pierwszej ciąży, ponieważ krwinki czerwone nie przenikają przez łożysko. Tym samym do kontaktu z krwią dziecka dochodzi dopiero w trakcie porodu (zarówno porodu siłami natury, jak i cięcia cesarskiego). Wtedy też pojawia się odpowiedź immunologiczna na odmienną grupę krwi. Wytworzone zostają przeciwciała, które podczas kolejnej ciąży mogą przenikać przez łożysko, stanowiąc poważne zagrożenie dla dziecka. 

Konflikt serologiczny – diagnostyka

Podstawową metodą diagnostyki w przypadku konfliktu serologicznego jest oznaczenie grupy krwi kobiety oraz jej partnera, ojca dziecka. Jeśli matka ma grupę krwi Rh+, lub gdy oboje partnerów ma grupę Rh–, nie ma ryzyka konfliktu serologicznego. 

Jeżeli jednak takie ryzyko zachodzi,  wykonuje się pośredni test antyglobulinowy PTA. Badanie to pozwala na sprawdzenie, czy we krwi kobiety występują przeciwciała odpornościowe, w tym Anty-D. Badanie wykonywane jest w kolejnych trymestrach ciąży. 

Jak wygląda postępowanie w przypadku wystąpienia ryzyka konfliktu serologicznego?

Jeśli u kobiety występuje ryzyko powstania konfliktu serologicznego, jest ona poddana ścisłej obserwacji przez cały okres ciąży, a dokładniej sprawdzania, czy organizm matki wytwarza przeciwciała przeciwko krwinkom płodu, co kolejno skutkuje niszczeniem jego krwinek i anemią u dziecka. 

W przypadku ryzyka konfliktu serologicznego zalecane  jest również podanie immunoglobulin Anty-D w okresie okołoporodowym oraz w ciąży pomiędzy 28-30 tygodniem. Dzięki temu w sytuacji, kiedy podczas porodu organizm kobiety będzie miał styczność z krwią dziecka, nie nastąpi odpowiedź immunologiczna, skutkująca powstaniem antygenów. W ten sposób ryzyko pojawienia się negatywnych skutków w przypadku kolejnych ciąż zostanie znacznie zredukowane. 

Sposób postępowania w każdym przypadku ustalany jest indywidualnie. Kluczowe jest jednak odpowiednio wczesne wykonanie niezbędnych badań w celu ustalenia, czy pojawia się ryzyko wystąpienia konfliktu serologicznego. Obecnie badania takie wykonywane są do 10. tygodnia ciąży. 

Wiesz już, kiedy występuje konflikt serologiczny 

Jak widzisz, aby wystąpił konflikt serologiczny, rodzice dziecka muszą mieć określoną grupę krwi. Konflikt taki występuje stosunkowo rzadko. Obecnie istnieją różnego typu metody postępowania, które mają ograniczyć ryzyko w przypadku przyszłych ciąż. Ważna jest tutaj przede wszystkim profilaktyka, odpowiednio wczesna diagnostyka i ewentualne wdrożenie leczenia.