Ocena zarodków w dniu 2, 3 i 4 – cykl LABORATORIUM OD KUCHNI 4/6

|| ARTYKUŁ numer 4 z cyklu ||

Przedstawiamy Państwu cykl artykułów o nazwie LABORATORIUM OD KUCHNI. Zdajemy sobie sprawę, że podczas spotkania z naszymi lekarzami i embriologami, przekazywane jest Państwu sporo ważnych informacji na temat przebiegu zapłodnienia in vitro. Każda wizyta to także stres - czy wszystko się powiedzie? Co powie lekarz? Czy wszystko zapamiętam? Takich pytań jest wiele...

Zespół Medyczny Centrum Leczenia Niepłodności PARENS przygotował dla Państwa cykl 6 artykułów, dzięki którym będą mogli Państwo przypomnieć sobie ważne informacje, które zostały przekazane Państwu podczas wizyty w PARENS. Mogą Państwo spokojnie przeczytać je w domowym zaciszu, a gdy pojawią się dodatkowe pytania, zawsze mogą je Państwo zadać podczas kolejnego spotkania z naszymi specjalistami.

Zespół Medyczny Centrum Leczenia Niepłodności PARENS

Ocena rozwoju zarodków w dniu 2.

Standardowo w naszej klinice nie wykonujemy oceny zarodków w dniu 2. Jest jednak jeden wyjątek - jeśli żaden spośród oocytów wykorzystanych w procedurze in vitro nie wykazuje oznak zapłodnienia w dniu 1., wówczas kontynuowanie hodowli przez kolejne dwa dni nie miałoby sensu i warto sprawdzić, czy rzeczywiście żaden spośród zapłodnionych oocytów się nie dzieli.

W 44±1 godzinie zarodek powinien składać się już z 4 blastomerów (komórek). Jeśli nadal oocyty nie wykazują podziałów, hodowla jest na tym etapie kończona – nie ma już możliwości, aby powstały z nich prawidłowe zarodki.

Zarodki złożone z blastomerów są oceniane wg czterostopniowej skali opisanej poniżej, a pacjenci otrzymują informację o ich rozwoju.

Schemat – Zarodek zbudowany z 4 blastomerów

Ocena rozwoju zarodków w dniu 3.

Kolejna ocena zarodków następuje po 68±1 h od zapłodnienia ICSI.

Embriolog sprawdza ilość i wielkość blastomerów, czyli komórek, z których zbudowany jest zarodek oraz obecność fragmentacji czyli bezjądrowych struktur cytoplazmatycznych.

Prawidłowy zarodek w dniu 3. powinien być zbudowany z 8 równej wielkości komórek (blastomerów) i nie posiadać fragmentacji.

Schemat – Zarodek zbudowany z 8 blastomerów

Zdjęcie – Zarodek zbudowany z 8 blastomerów

Skala oceny zarodka złożonego z blastomerów w naszej klinice jest czterostopniowa, gdzie ocena:

• 1 to zarodek najlepszej jakości, o regularnych, równych blastomerach, z niewielką fragmentacją (<10%), bez widocznej multinukleacji, bez wakuol
• 2 zarodek średniej jakości, o równych blastomerach, lub w minimalnym stopniu nierównych blastomerach, z fragmentacją (10-25%), bez widocznej multinukleacji, możliwe obecne nieliczne wakuole,
• 3 to zarodek słabej jakości, o nierównej wielkości blastomerów, o fragmentacji powyżej 25%, obecna multinukleacja, obecne liczne wakuole.
• 4 to zarodek zupełnie zatrzymany w rozwoju.

Dodatkowo stosujemy oznaczenia literowe:

• „c” dla zarodka kompaktującego (blastomery łączą się ze sobą, aby przejść do następnego stadium rozwojowego – moruli) – jest bardzo dobrym sygnałem
• %fr – oznacza fragmentację, która jest zjawiskiem niekorzystnym i obniża jakość zarodka

Schemat: Zarodek 2/8c fr 15%. Pierwsza cyfra oznacza jakość zarodka – blastomery są nierówne, a fragmentacja mieści się między 10 a 25%, więc zarodek otrzymał ocenę 2. Druga cyfra to ilość komórek, czyli blastomerów (8). Literka „c” oznacza, że część blastomerów zaczęła się ze sobą łączyć. Jest to pierwszy etap powstawania moruli. 15% to fragmentacja, czyli ilość materiału biologicznego, który został odrzucony na zewnątrz komórek zarodka.

W dniu 3. zarodki trafiają do świeżego medium i czekają na kolejną ocenę.

Zdjęcie – Zarodek, w którym blastomery zaczynają łączyć się ze sobą

Ocena rozwoju zarodków w dniu 4.

Jeśli transfer zarodków jest ustalony na dzień 4., wykonuje się w tym dniu rano ocenę hodowli. Jeśli transfer planowo ma się odbyć w dniu 5., ocena ta jest pomijana.

Spodziewamy się, że zarodek będzie już w stadium moruli. Dotychczas składał się on z kilku – kilkunastu komórek, które teraz powinny połączyć się ze sobą (proces ten nazywamy kompaktacją)  i utworzyć grudkę przypominającą owoc morwy.

Morula oceniana jest w czterostopniowej skali jakości:

• 1 – bardzo dobry, wszystkie blastomery połączyły się ze sobą, obecna fragmentacja do 10%
• 2 – średni, wszystkie blastomery połączyły się ze sobą, obecna fragmentacja 10-25%
• 3 – słaby, część blastomerów pozostała na zewnątrz moruli, obecna fragmentacja powyżej 25%
• 4 – zarodek zatrzymany w rozwoju

Schemat – Zarodek w stadium moruli

Jeśli zarodek jest transferowany w dniu 4., otaczająca go osłonka jest wciąż dość gruba. Embriolog w takim przypadku zwykle podejmuje decyzję o jej nacięciu, zanim zarodek zostanie podany. Ułatwia to późniejsze wydostanie się zarodka z osłonki i zwiększa szanse na implantację. Jest to tzw. assisted hatching. W naszej klinice wykonujemy go za pomocą lasera, ostrożnie, tak, aby nie uszkodzić zarodka.

O tym, czy należy wykonać assisted hatching, decyduje embriolog, jednak pacjenci mogą odmówić zgody na ten zabieg.

Zdjęcie – Zarodek w stadium moruli

Więcej informacji na temat zapłodnienia pozaustrojowego można znaleźć w zakładce:

Diagnostyka i leczenie