Transfer zarodków

Jednym z ostatnich etapów procedury in vitro jest przeniesienie zarodka/zarodków do jamy macicy, czyli embryotransfer (ET). Transfer zarodków przeprowadzony może być w 2, 3, 4 lub 5 dobie hodowli. Optymalny czas transferu określany jest na podstawie ilości oraz jakości zarodków uzyskanych w wyniku procedury ICSI lub klasycznego IVF. Transfer wykonywany jest za pomocą specjalnego katetera pod kontrolą USG.

Czym jest transfer zarodków ?

Jednym z ostatnich etapów procedury in vitro jest przeniesienie zarodka/zarodków do jamy macicy, czyli embryotransfer (ET). Transfer zarodków przeprowadzony może być w 2, 3, 4 lub 5 dobie hodowli. Optymalny czas transferu określany jest na podstawie ilości oraz jakości zarodków uzyskanych w wyniku procedury ICSI lub klasycznego IVF. Transfer wykonywany jest za pomocą specjalnego katetera pod kontrolą USG.

Ile zarodków można transferować ?

W czasie transferu zaleca się podanie jednego lub dwóch zarodków. Przed każdym transferem embriolog przeprowadza rozmowę z pacjentami i szczegółowo omawia protokół z hodowli zarodków powstałych w wyniku procedury ICSI lub klasycznego IVF. W czasie tej rozmowy ustalana jest także ilość transferowanych zarodków. Centrum Leczenia Niepłodności PARENS zapewnia wysoką jakość przeprowadzanych procedur zapłodnienia pozaustrojowego, co przekłada się na dużą skuteczność. W przypadku, gdy do transferu dostępne są dobrej jakości zarodki, zalecany jest transfer jednego zarodka czyli SET (single embryo transfer) oraz witryfikowanie (czyli mrożenie) pozostałych zarodków.

Dlaczego transfer jednego zarodka, czyli SET?

Podstawowym zadaniem SET jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia ciąży mnogiej. Wystąpienie ciąży bliźniaczej po transferze jednego zarodka oscyluje w granicach 1 – 2 %. Jest to możliwe, bo nawet, jeśli podany zostanie jeden zarodek, może się on jeszcze podzielić (do 13. dnia od zapłodnienia). Transfer jednego zarodka szczególnie zalecany jest u pacjentek „dobrze rokujących”.

Regulacje i statystyki dotyczące transferu zarodków

Według magazynu „Time” w USA prawie 30% ciąż po in vitro to ciąże bliźniacze. Tak duża liczba bliźniąt wynika głównie z podawania większej niż w Europie liczby zarodków w czasie transferu (nawet powyżej pięciu). Mówi się już nawet o „epidemii bliźniaków” i wprowadzane są ograniczenia, które pozwolą na ograniczenie problemu.

W Polsce, według danych ze stycznia 2014 opublikowanych przez Ministerstwo Zdrowia, po in vitro mamy niecałe 8% ciąż mnogich. W większości są to ciąże po transferach dwóch zarodków.

Przy zapłodnieniu naturalnym szanse na ciążę mnogą wynoszą ok. 1-2%. Jest to zależne od predyspozycji genetycznych, od ilości owulowanych komórek jajowych w czasie jednego cyklu, wieku kobiety, a nawet w zależności od regionu geograficznego – np. w Azji bliźnięta rodzą się rzadko (3/1000 urodzeń), a w Afryce częściej (16/1000 urodzeń).

Wiele kobiet, które od lat starają się o upragnione dziecko, ciążę bliźniaczą traktuje jak szansę, dar, podwójne szczęście. Pary decydują się więc na transfer dwóch zarodków, często wywierając presję na lekarzach i oczekując, że zostanie podana większa liczba zarodków. Warto jednak przemyśleć tę kwestię, ponieważ ciąża mnoga może wiązać się z ryzykiem. Zależy nam przecież na urodzeniu zdrowego dziecka, a nie powikłaniach ciążowych, schorzeniach, czy nawet poronieniu dwóch płodów.

Wykres: Procent transferów pojedynczego zarodka (SET) przeprowadzonych w latach 2011-2014 w Centrum Leczenia Niepłodności PARENS. 

Jakie ryzyko niesie ze sobą ciąża mnoga ?

Ciąża mnoga, w tym także bliźniacza niesie ze sobą zwiększone ryzyko powikłań położniczych i neonatologicznych. Wraz ze wzrostem liczby płodów prawdopodobieństwo wystąpienia tych powikłań rośnie.  Należą do nich między innymi:

• Poronienia
• Przedwczesny poród
• Obumarcie jednego z płodów
• Niska masa urodzeniowa
• Rozbieżny wzrost wewnątrzmaciczny
• Zespół przetoczenia krwi między płodami
• Zwiększone ryzyko wystąpienia wad wrodzonych
• Podwyższone ryzyko wystąpienia  u matki cukrzycy, nadciśnienia, niewydolności krążenia
• Podwyższone ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego

Kiedy para przystępuje do programu ministerialnego, a pacjentka ma mniej niż 35 lat, przy pierwszych dwóch podejściach do in vitro, możliwy jest transfer tylko jednego zarodka (SET). W podejściu trzecim, lub gdy pacjentka ukończyła 35. r. ż., Pacjenci przystępujący do in vitro, w porozumieniu z lekarzem prowadzącym, stoją przed decyzją – ile zarodków transferować.

W podjęciu decyzji radzimy rozważyć kilka czynników:

• Czy Twój stan zdrowia pozwala na ciążę bliźniaczą? – Jest to podwójne obciążenie dla organizmu, a więc jeśli istnieją przeciwwskazania zdrowotne, warto ograniczyć się do transferu jednego zarodka.
• Czy jesteście - pod względem psychicznym i fizycznym - gotowi na przyjęcie do swojej rodziny dwóch nowych członków – malutkich, bezbronnych, oczekujących Waszej miłości, poświęcenia i czasu?
• Czy jesteście w stanie wychować i zapewnić warunki do życia, rozwoju, kształcenia nie jednemu, a dwójce dzieci? – Pamiętajcie o przyszłości, o względach finansowych i o zmieniających się potrzebach.
• Czy jesteście przygotowani na ewentualne powikłania ciążowe lub chorobę u dzieci? – Także w przypadku dzieci poczętych naturalnie i ciąż pojedynczych zdarzają się przecież wady rozwojowe, poronienia, problemy z utrzymaniem ciąży… Ciąża mnoga to dodatkowe ryzyko (pisaliśmy już o tym wcześniej). Czy poradzicie sobie z takim obciążeniem psychicznym i obawami?
• Obawiacie się, że transfer pojedynczego zarodka będzie nieskuteczny, a podanie dwóch embrionów zwiększy Wasze szanse? Jeśli po raz kolejny do macicy podawany jest jeden zarodek i test ciążowy uparcie wskazuje jedną kreskę, a Ty ukończyłaś 35. r.ż., to główne argumenty za tym, aby zdecydować się na transfer dwóch zarodków. Jeżeli się wahacie – porozmawiajcie z lekarzem lub embriologiem. Ich wiedza i doświadczenie pomogą rozwiać Wasze wątpliwości. Embriolog dodatkowo opowie o jakości zarodków – kiedy zarodki są słabsze, warto także zdecydować się na podanie dwóch – istnieje większa szansa, że chociaż jeden z nich będzie się rozwijał.