Wiedza

Niepłodność męska: epidemiologia, etiologia, patogeneza

Według Światowej Organizacji Zdrowia (ang. WHO, World Health Organization) niepłodność jest, co warto podkreślić, chorobą polegającą na niemożności uzyskania ciąży w czasie 12 miesięcy regularnego współżycia pary w celach koncepcyjnych. Mamy więc do czynienia z jednostką chorobową klasyfikowaną przez Międzynarodową Klasyfikację Chorób (ang. ICD, International Classification of Diseases), w której stosuje się takie same algorytmy postępowania, jak w przypadku każdych innych schorzeń. Warto więc zapoznać się z informacjami na temat męskiej niepłodności, co może przyczynić się do rozpoczęcia diagnostyki, a także leczenia.

Nawet 20% par w Polsce mierzy się z niepłodnością

Szacuje się, że niepłodność w Polsce dotyka nawet do 20% par starających się o dziecko, a w wielu krajach uznana jest wręcz za chorobę społeczną. Wśród par niepłodnych czynnik męski odgrywa wiodącą rolę w 25% do nawet 60% niepowodzeń w zakresie uzyskania ciąży.

W większości przypadków uchwytna diagnostycznie przyczyna męskiej niepłodności związana jest ze:

  • stwierdzeniem obniżonej liczby i ruchliwości plemników
  • oraz ich nieprawidłowej morfologii.

Od komórki macierzystej do plemnika

  • Cykl produkcji męskiej komórki generatywnej trwa 72-74 dni i odbywa się w samym jądrze. W kolejnym etapie plemnik musi nabyć zdolność do ruchu czyli dochodzenia do komórki jajowej – proces ten zachodzi w najądrzu i trwa 2-12 dni. Cały cykl rozwojowy od komórki macierzystej (spermatogonium) do plemnika trwa więc około trzech miesięcy.
  • Warto mieć to na uwadze w diagnostyce i planowaniu terapii niepłodności męskiej. Aktualnie za dolną granicę normy tzw. potencjału płodności mężczyzny przyjmuje się koncentrację co najmniej 16 milionów plemników w 1 mililitrze nasienia. Istotne znaczenie ma także morfologia plemników – obecnie uważa się, że już 4% prawidłowych plemników zwiększa prawdopodobieństwo uzyskania skutecznej ciąży.
  • W tym celu konieczne jest również stwierdzenie prawidłowej ruchliwości plemników umożliwiającej im sprawne dotarcie do komórki jajowej. Co najmniej 30% z nich musi prezentować ruch progresywny. Niemniej jednak w niektórych przypadkach jedyną przyczynę rozpoznanej niepłodności mogą stanowić zaburzenia czynności plemników.

Przyczyny niepłodności to nie tylko predyspozycje genetyczne

Do możliwych przyczyn takich zaburzeń zalicza się nie tylko indywidualne predyspozycje genetyczne, wpływ czynników środowiskowych oraz związanych ze stylem życia, ale również narażenie na działanie związków chemicznych, metali ciężkich, środków ochrony roślin, tzw. ksenoestrogenów, podwyższonej temperatury, napromieniowania, a także palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, przewlekły stres czy nieprawidłowa dieta.

Obniżenie męskiej płodności może również pozostawać w związku z często ignorowanymi przez mężczyzn stanami zapalnymi i zakażeniami w obrębie męskiego układu płciowego. Wciąż jednak pomimo postępu naukowego i doskonalenia metod diagnostycznych w ok. 20–30% przypadków rozpoznawanej niepłodności, przyczyny i mechanizmy zaburzeń męskiej płodności pozostają nieznane (tzw. niepłodność idiopatyczna).

Obecnie uważa się, że jedną z najbardziej prawdopodobnych przyczyn idiopatycznej niepłodności męskiej stanowi tzw. stres oksydacyjny, będący następstwem działania większości powyżej wymienionych czynników.


Poniżej wymienione zostały najważniejsze przyczyny niepłodności męskiej:

  • żylaki powrózka nasiennego – czyli poszerzenie naczyń odprowadzających krew z jądra, które związane jest z zastojem krwi prowadzącym do uszkodzenia gonady;
  • niezstąpienie jąder – nieobecność gonad w mosznie;
  • choroby genetyczne;
  • zaburzenia hormonalne;
  • choroby nowotworowe jąder, a także nowotwory ogólnoustrojowe;
  • styl życia

Niepłodność męska może być także skutkiem hipogonadyzmu, czyli zaburzenia spowodowanego chorobą jąder ,bądź zmianami w obrębie przysadki mózgowej, w którym jądra nie wytwarzają wystarczającej ilości testosteronu.


Przyczyn może być wiele

Do pozostałych czynników zwiększonego ryzyka wystąpienia męskiej niepłodności należy nadużywanie antybiotyków, leków przeciwbólowych, antydepresantów (leki te uszkadzają nasienie podobnie, jak zbliżone do nich używki – np. marihuana wywołuje także zaburzenie erekcji).

Problemem są również tzw. „odżywki / boostery” stosowane przez osoby ćwiczące np. na siłowniach. Trzeba również pamiętać, że na nieskuteczność uzyskania ciąży wpływa nie tylko jakość nasienia, ale także dysfunkcje seksualne takie, jak brak erekcji czy zaburzenia wytrysku (m.in. brak ejakulacji, wytrysk przedwczesny, wytrysk wsteczny).


Sponsorem materiału jest

grynumerhealth

Dowiedz się więcej czytając nasze artykuły

Zarządzaj plikami cookies