Profilaktyczna diagnostyka płodności
Jak w prosty sposób sprawdzić swoją płodność?
Każda kobieta ma możliwość podjęcia działań oceniających jej zdrowie reprodukcyjne, dzięki czemu z pełną świadomością może zadbać o swoją płodność odpowiednio wcześnie, aby móc w wybranym dla siebie momencie zostać mamą. Diagnostyka płodności kobiety obejmuje badanie ginekologiczne USG, cytologię, USG piersi oraz badanie AMH. Badanie AMH dostarcza informacji na temat rezerwy jajnikowej czyli potencjału rozrodczego kobiety, a co za tym idzie zdolności komórek jajowych do zapłodnienia. Każda kobieta rodzi się z określoną ilością komórek jajowych, których jakość i ilość wraz z wiekiem w sposób naturalny zmniejsza się.
AMH czyli hormon antymullerowski
AMH wydzielany jest przez komórki ziarniste otaczające komórki jajowe. Zatem im większa pula komórek jajowych, tym wyższy poziom AMH. Szczyt wydzielania występuje około 25. roku życia, a potem następuje spadek – ten najwyższy notuje się po 35 roku życia. Niski poziom AMH wskazuje na obniżoną rezerwę jajnikową, czyli małą liczbę pęcherzyków jajnikowych zawierających komórkę jajową. Wartość AMH poniżej 1,0 ng/ml jest wskazaniem do podjęcia konsultacji w klinice specjalizującej się w leczeniu niepłodności w celu diagnostyki przedwczesnego wygasania czynności jajników.
Z kolei wysoki poziom AMH (powyżej 6 ng/ml) może wskazywać na tzw. zespół policystycznych jajników, w skrócie PCOS (Polycystic Ovary Syndrome), który objawia się wytwarzaniem zbyt dużej liczby niedojrzałych pęcherzyków Graffa, co zaburza gospodarkę hormonalną organizmu kobiety.
Badanie poziomu AMH wykonuje się z próbki krwi. Poziom AMH we krwi jest niezależny od dnia cyklu, czy stosowania antykoncepcji lub terapii hormonalnej. Badanie można wykonać w każdej porze dnia, także niezależnie od czasu, który upłynął od spożycia ostatniego posiłku.
W profilaktyce płodności ważna jest także obserwacja własnego organizmu – w przypadku braku regularności cykli miesiączkowych, pojawienia się upławów, nadmiernego krwawienia, silnego bólu miesiączkowego, lub innych niepokojących objawów, należy koniecznie zasięgnąć porady ginekologa. Nawet pozornie zwykłe, niegroźne infekcje w obrębie żeńskiego układu rozrodczego mogą prowadzić do poważnych skutków np. niedrożności jajowodów. Wizyta u ginekologa jest prostą metodą weryfikacji stanu zdrowia, a co za tym idzie, zdrowia reprodukcyjnego.
Diagnostykę niepłodności zaleca się rozpocząć:
- u kobiet poniżej 35. roku życia – po 1 roku nieskutecznych starań
- u kobiet między 35. a 40. rokiem życia po 6 miesiącach nieskutecznych starań
- u kobiet powyżej 40. roku życia – jak najszybciej
Jak zabezpieczyć płodność na przyszłość?
W przypadku niskich wartości AMH zaleca się skorzystanie z możliwości mrożenia komórek jajowych. Jest to metoda skierowana do pacjentek zagrożonych utratą płodności w związku z przebiegiem występującego u nich schorzenia, mogącego obniżać płodność lub planowanym leczeniem (np. onkologicznym). Mrożenie zalecane jest również w sytuacji niskiej rezerwy jajnikowej i braku planów prokreacyjnych w obecnej chwili lub braku stałego partnera.
Kiedy młoda kobieta decyduje, że pragnie zostać matką dopiero w późniejszym okresie swojego życia, może zamrozić swoje komórki jajowe. Takie komórki mogą być przechowywane przez wiele lat i zostać wykorzystane w przyszłości przez kobiety gotowe na macierzyństwo i będące w stałych związkach.
Bywają w życiu sytuacje, kiedy decyzja o przyszłym, macierzyństwie, musi zapaść bardzo wcześnie. Nagła konieczność podjęcia leczenia onkologicznego, które negatywnie wpływa na płodność, może być tym momentem. W takiej sytuacji, w zależności od planowanej terapii, istnieje możliwość wdrożenia różnych scenariuszy: zamrożenia komórek jajowych, zarodków lub tkanki jajnika.
