Jakie leki mogą wpłynąć na wynik badania nasienia?

Zapisując się na badanie nasienia, zapewne niejednokrotnie słyszeliście o tym, że należy zachować abstynencję płciową przez czas od 2 do 7 dni poprzedzających badanie. Według wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia z 2010 roku, powinno się przełożyć badanie, jeśli w ostatnim czasie wystąpiła gorączka lub pacjent przyjmował antybiotyki. Niektórzy wspominają także, aby nie spożywać alkoholu ani narkotyków na kilka dni przed seminogramem. Czy to wystarczy? A może przed badaniem warto zmienić tryb życia? Lepiej się odżywiać, uprawiać sport?

W ramach przygotowania się nie należy drastycznie zmieniać stylu życia na kilka dni przed badaniem. Szybka modyfikacja diety czy nagła wzmożona aktywność fizyczna nie przyczynią się do natychmiastowej poprawy parametrów nasienia. Plemniki, które za kilka dni trafią pod mikroskop, zaczęły powstawać ponad dwa miesiące temu. Jest jednak znaczący czynnik, który może wpływać na wynik badania, a są nim przyjmowane przez Pacjenta leki.

Przyjmowanie leków a badanie nasienia

Poza wytycznymi, które można znaleźć na wielu stronach internetowych, jest jeszcze coś, o czym warto pamiętać. Jeśli pacjent przyjmuje leki, powinien koniecznie zgłosić ten fakt diagnoście laboratoryjnemu wykonującemu badanie. Odnotuje on taką uwagę na wyniku badania, co z kolei będzie stanowiło cenną wskazówkę przy jego interpretacji. Dlaczego? Czasami leki pogarszają parametry nasienia i to w dość znaczący sposób. Co zatem zrobić jeśli takie leki przyjmowane są na stałe? Jeśli para stara się o dziecko można rozważyć czasowy zamiennik, który mógłby chwilowo rozwiązać problem z jakością nasienia. Należy jednak pamiętać, że takiej decyzji nie można podejmować samodzielnie, ale wyłącznie po konsultacji z lekarzem.

Które leki wpływają na jakość plemników?

• Nie ma wątpliwości, że największy wpływ mają głównie leki hormonalne: estrogeny, antyandrogeny. Plemniki powstają pod wpływem hormonów, dlatego zmiana ich stężenia zdecydowanie może zaburzyć proces spermatogenezy.
• Jeśli pacjent cierpi na nadkwasotę i często sięga po popularny Ranigast, mimo, że dostępny bez recepty, może jego przyjmowaniem pogarszać jakość plemników. Podobne działanie wykazuje szereg leków stosowanych w innych żołądkowych problemach: chorobie wrzodowej czy niestrawności.
• Dość często stosowaną grupą leków, które nie pozostają bez znaczenia na parametry nasienia, są stosowane w chorobach krążenia: alfa- i betaadrenolityki (np. doksazosyna, propranolol, metoprolol i inne z końcówką -olol), antagoniści kanału wapniowego (np. werapamil, lerkanidypina, amlodypina i inne –dypiny), indapamid, klonidyna, metylodopa, rezerpina, digoksyna, i wiele innych, a także leki obniżające poziom cholesterolu. Jeśli pacjent leczy nadciśnienie, cierpi na chorobę niedokrwienną serca lub niewydolność krążenia, chcąc zostać tatą, koniecznie powinien skonsultować się ze swoim lekarzem, ponieważ bardzo wiele leków stosowanych w tej grupie chorób niekorzystnie wpływa na nasienie.
• Przeciwlękowe, uspokajające, przeciwdepresyjne leki także mogą zaburzać płodność. Taki efekt uboczny ma popularna karbamazepina działająca przeciwdrgawkowo w leczeniu padaczki, czy neuroleptyki (sulpiryd, olanzapina) stosowane w przypadku schizofrenii.
• Ketokonazol – przeciwgrzybiczy środek w postaci kremu, szamponu lub tabletek. Co prawda nie ma dowodów na to, że zaaplikowany na skórę krem czy szampon szkodzi plemnikom, ale już tabletki zaburzają produkcję testosteronu i mogą obniżać ich ilość.
• Inhibitory 5-alfa-reduktazy – stosowane w przypadku łagodnego rozrostu prostaty, mogą u niektórych mężczyzn obniżać ilość plemników.
• Leki stosowane w czasie chemioterapii – w zależności od stosowanej dawki i czasu terapii, ilość, ruchliwość, morfologia oraz jakość chromatyny plemnikowej może się pogorszyć. W takim wypadku warto rozważyć zamrożenie nasienia, na wypadek, gdyby spermatogeneza nie powróciła do prawidłowego stanu.
• Warto wspomnieć również o popularnych anabolikach (mimo, że nie są stosowane w celach leczniczych), które także mają swój wpływ na plemniki.

Jak widać, nie tylko antybiotyki wpływają negatywnie na parametry nasienia. Lista jest długa, ale być może zaskakująco, nie ma na niej popularnej Viagry, Levitra czy Cialis, stosowanych w zaburzeniach erekcji. Te leki nie wykazują wpływu na jakość nasienia, dlatego podczas badania nie ma konieczności wspominania o ich stosowaniu.

Jeśli wynik badania będzie nieprawidłowy, pacjent powinien skonsultować go z urologiem, aby dowiedzieć się jak może poprawić parametry nasienia przed kolejnym seminogramem.