Wiedza

SEMINOGRAM

Seminogram to badanie laboratoryjne pozwalające ocenić jakość nasienia. Podczas analizy ejakulat poddaje się obserwacji makroskopowej i mikroskopowej, oceniając jego fizyczne i chemiczne parametry.

Parametry makroskopowe (parametry oceniane bez użycia mikroskopu):

objętość - ilość ejakulatu oddana do badania, jej wartość wyrażana jest w mililitrach (ml)
zabarwienie - prawidłowy ejakulat ma kolor "słomkowy" i nieprzeźroczysty. Wyraźne odstępstwa w wyglądzie mogą sugerować różne zaburzenia
czas upłynnienia - upłynnienie powinno nastąpić samoistnie do 60 minut od ejakulacji, zwykle następuje do 30 minut
pH - odczyn ejakulatu, zbyt niski może korelować np. z niedrożnością nasieniowodów zbyt wysoki np. z zaburzeniami czynności prostaty
lepkość - zwiększona lekkość nasienia może wystąpić przy stanach zapalnych układu płciowego, zaburzeniach prostaty czy przy odwodnieniu.

Parametry mikroskopowe (parametry oceniane przy użyciu mikroskopu kontrastowo - fazowego):

KONCENTRACJA PLEMNIKÓW

koncentracja – parametr określający liczbę plemników.

Jeden z najważniejszych parametrów ocenianych podczas analizy seminologicznej, mający istotny wpływ na dobór ewentualnej metody leczenia. Określa ilość plemników w 1 ml badanego nasienia oraz w całej objętości ejakulatu. Prawidłowa koncentracja nasienia to minimum 15 mln/ml. Ocenę koncentracji plemników wykonujemy przy użyciu specjalnego urządzenia zwanego komorą Maclera.

RUCHLIWOŚĆ PLEMNIKÓW

ruchliwość – parametr określający jakość ruchu plemników w nasieniu.

Ruchliwość plemników to równie ważna cecha określająca nasienie jak ilość plemników. To właśnie dzięki umiejętności poruszania się plemnik może dotrzeć do komórki jajowej i doprowadzić do jej zapłodnienia. Ruchliwość plemników wyznaczamy w rozkładzie procentowym oceniając ją w 3 kategoriach: ruch postępowy (progresywny, skrót: PR), ruch niepostępowy (nieprogresywny, skrót: NP) i całkowity brak ruchu (plemniki nieruchome, skrót: IM). Prawidłowa ruchliwość plemników o ruchu postępowym w nasieniu to minimum 32% (co daje minimum 12,5 mln plemników o tym ruchu w ejakulacie).

MORFOLOGIA PLEMNIKÓW

morfologia – parametr określający budowę plemników.

Badanie obejmuje przedstawienie odsetka plemników z prawidłową i nieprawidłową budową oraz kwalifikacje plemników w zależności od rodzaju nieprawidłowości. Prawidłowy wynik morfologii to minimum 4% prawidłowych męskich komórek rozrodczych w badanym ejakulacie.

Określenie teratozoospermia przedstawia stan, w którym parametr morfologii jest zaniżony - poniżej wartości referencyjnych (< 4% prawidłowych plemników).

JAK WYGLĄDA PRAWIDŁOWY PLEMNIK?

PRZYKŁADY KOMPUTEROWEJ ANALIZY MORFOLOGII PLEMNIKÓW

Badanie obejmuje przedstawienie odsetka żywych i martwych plemników w ejakulacie. Prawidłowa żywotność to minimum 58% plemników (co daje minimum 22,6 mln plemników żywych w ejakulacie). Ocenę żywotności plemników wykonujemy przy użyciu barwienia, tzw. testu eozyna - nigrozyna.

POZOSTAŁE PARAMETRY

Do pozostałych ocenianych parametrów należą m.in.:

agregacja,
aglutynacja,
obecność leukocytów,
obecność komórek nabłonkowych.

PRZYGOTOWANIE DO BADANIA NASIENIA

Przed przystąpieniem do badania pacjent powinien:

Umówić się na wykonanie badania (pacjentów umawiamy na konkretny dzień i na konkretną godzinę). REJESTRACJA NA BADANIA NASIENIA
Zachować optymalny czas abstynencji seksualnej: najlepiej 3 – 5 dni.
Pamiętać o odpowiednich warunkach oddawania i ostatecznie transportu ejakulatu – oddawanie nasienia poza laboratorium może przyczynić się do utraty części nasienia, a transport w złych warunkach termicznych znacznie zmienić jego parametry.
Pamiętać o poinformowaniu osoby, która wykonuje badanie, o wystąpieniu stanów zapalnych (szczególnie gdy leczeniu towarzyszy antybiotykoterapia), gorączkowych (temperatura ≥ 38°C) czy traumatyzujących (np. uraz mechaniczny) oraz o innych ważnych czynnikach mogących mieć wpływ na wyniki badania (np. przewlekłe przyjmowanie leków, niekorzystne warunki przy wykonywanym zawodzie).
W przypadku wykonywania badania kontrolnego najlepiej jest umówić się po identycznej ilości dni abstynencji płciowej jak w poprzednim badaniu. Badanie kontrolne po rzuceniu palenia lub leczeniu powinno się wykonywać ok. 3 miesiące po zakończeniu leczenia/rzuceniu palenia.

Nie zaleca się wykonania badania jeżeli pacjent w ciągu ostatniego miesiąca przyjmował antybiotyki lub miał gorączkę. W takim wypadku należy odczekać przynajmniej miesiąc przed przystąpieniem do badania.