Wiedza

Jak dochodzi do zapłodnienia?

Choć dla większości osób zapłodnienie polega po prostu na uwolnieniu plemników w drogach rodnych kobiety oraz na połączeniu jednego z nich z komórką jajową, okazuje się, że proces ten jest niezwykle skomplikowany. Samo zapłodnienie składa się z kilku etapów, podczas których zachodzi wiele złożonych procesów chemicznych. Dowiedz się, jak dochodzi do zapłodnienia!

Jak dochodzi do zapłodnienia? Najważniejsze etapy

Zapłodnienie u człowieka składa się z kilku następujących po sobie faz. W przypadku zapłodnienia naturalnego, cały proces rozpoczyna się od wytrysku w czasie stosunku, kiedy to dochodzi do zaplemnienia. Plemniki przedostają się przez szyjkę macicy i jamę macicy aż do jajowodu, gdzie może dojść do zapłodnienia – o ile plemniki napotkają na swojej drodze dojrzałą komórkę jajową. Okazuje się jednak, że cały proces jest nieco bardziej skomplikowany i składa się z kilku etapów.

Kapacytacja plemników

Wprowadzone do pochwy plemniki ulegają procesowi kapacytacji, czyli uzdatnienia. Pod wpływem śluzu, który znajduje się w szyjce i trzonie macicy, plemniki nabywają ostateczną zdolność do zapłodnienia.  Śluz kobiecy zawiera niezwykle ważne enzymy hydrolazy, które – dzięki swoim właściwościom – skutecznie rozkładają glikoproteiny i glikolipidy pokrywające błonę komórkową główki plemnika. Co ważne, kapacytacja plemników może pozytywnie wpływać na ich ruchliwość, dzięki czemu mogą efektywniej przemieszczać się w kierunku komórki jajowej. 

Reakcja akrosomalna

Choć początkowo do dróg rodnych kobiety może dostać się nawet 500 mln plemników, ostatecznie do samej komórki jajowej dociera ich kilkadziesiąt lub kilkaset. Aby zapłodnienie było skuteczne, plemniki muszą przeniknąć przez wieniec promienisty oraz przez osłonkę przejrzystą dojrzałej komórki jajowej. Nie byłoby to możliwe, gdyby na tym etapie nie nastąpiła tzw. reakcja akrosomalna. Jest to proces, który następuje w momencie zetknięcia plemnika z komórką jajową. Na etapie tym zachodzi wiele złożonych procesów chemicznych, a substancje uwalniane zarówno przez komórkę, jak i plemnik, pozwalają na to, aby dostał się on do wnętrza komórki. 

Fuzja błon plemnika i komórki jajowej

Po penetracji osłonki przejrzystej komórki przez plemnik następuje bardzo ważny moment, jakim jest połączenie błon plemnika i komórki jajowej. Wniknięcie główki plemnika do cytoplazmy oocytu II rzędu powoduje zakończenie drugiego podziału mejotycznego. W tym momencie dochodzi również do tzw. reakcji korowej – zablokowana zostaje możliwość wniknięcia do oocytu więcej niż jednego plemnika. Fuzja błon plemnika i komórki jajowej to najważniejszy moment w całym procesie zapłodnienia. 

Od zygoty aż po blastocystę

Połączenie plemnika z jądrem komórki jajowej prowadzi do powstania zygoty – struktury, która zawiera podwójną liczbę chromosomów i w której zapisane są wszystkie informacje na temat człowieka, który z niej powstanie. Pierwsze podziały mitotyczne zygoty zaczynają zachodzić po kilkudziesięciu godzinach. Podziały te prowadzą do powstania moruli – struktury składającej się z około 16 komórek. W kolejnych godzinach i dniach z moruli powstaje blastocysta, która – po odbyciu wędrówki w kierunku macicy – zagnieżdża się w jej jamie. To właśnie tam w ciągu kolejnych dziewięciu miesięcy rozwinie się dziecko. 

Wiesz już, jak dochodzi do zapłodnienia!

Jak widzisz, zapłodnienie jest złożonym procesem – a warto wiedzieć, że dokładny opis wszystkich zachodzących na etapie zapłodnienia procesów chemicznych byłby o wiele bardziej rozbudowany. Z pewnością jednak warto mieć świadomość tego, jak wiele musi się zadziać, aby mogło nastąpić efektywne połączenie komórki jajowej i plemnika. 

W przypadku zapłodnienia pozaustrojowego cały proces wygląda bardzo podobnie – z tą różnicą, że samo zapłodnienie następuje poza organizmem kobiety. Kiedy jednak blastocysta zostaje przeniesiona do jamy macicy kobiety i dochodzi do jej prawidłowego zagnieżdżenia, ciąża przebiega dokładnie tak samo, jak ciąża naturalna. 

Nie ma jednak wątpliwości, że wiedza odnośnie tego, jak dochodzi do zapłodnienia, pozwala jeszcze bardziej docenić cały ten proces – niezależnie od tego, czy połączenie komórki jajowej i plemnika następuje w drogach rodnych kobiety, czy może w laboratorium embriologicznym. Kluczowe jest bowiem to, że po kilku miesiącach od zapłodnienia na świecie będzie mógł pojawić się mały, często długo wyczekiwany człowiek.

Konsultacja merytoryczna:
Author photo

dr n. med. Jarosław Janeczko

specjalista ginekologii i położnictwa oraz specjalista endokrynologii ginekologicznej i rozrodczości
Więcej artykułów

Dowiedz się więcej czytając nasze artykuły

Badania hormonalne dla kobiet – kiedy warto je wykonać?

22/11/2024
Wskazania do wykonania badań hormonalnych u kobiet  Każda kobieta powinna regularnie wykonywać badania hormonalne, ponieważ to właśnie hormony mają istotny wpływ na wiele procesów zachodzących w organizmie. Z pewnością jednak badania takie należy wykonać w przypadku pojawienia się poniższych dolegliwości:  wahania i pogorszenie nastroju,  pogorszenie kondycji włosów, skóry i paznokci,  wahania apetytu i wagi,  problemy […]
Zarządzaj plikami cookies