Przygotowanie do badania nasienia – jakie leki mogą wpłynąć na wynik badania?

Zapisując się na badanie nasienia, zapewne niejednokrotnie słyszeliście o tym, że należy zachować abstynencję płciową od 2 do 7 dni. Według wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia z 2010 roku, powinno się również przełożyć badanie, jeśli ostatnim czasie wystąpiła gorączka lub pacjent przyjmował antybiotyki. Niektórzy wspominają także, aby nie spożywać alkoholu ani narkotyków na kilka dni przed seminogramem. Czy to wystarczy? A może trzeba zmienić tryb życia? Odżywiać się lepiej, uprawiać sport?

Przed badaniem powinno się zachowywać tak, jak zwykle. Nie trzeba zapisywać się tydzień przed wizytą w klinice na siłownię. Nie trzeba też jeść tony brokułów i orzechów brazylijskich. Parametrów nasienia nie da się poprawić na siłę. Plemniki, które za kilka dni trafią pod mikroskop, zaczęły powstawać już ponad dwa miesiące temu. Tych kilka ostatnich dni naprawdę niewiele zmieni. Jeśli wynik badania będzie nieprawidłowy, pacjent powinien skonsultować go z lekarzem i zapytać, co może zrobić w przyszłości.

Jakie dodatkowe czynniki mogą wpłynąć na wynik badania?

Poza wytycznymi, które można znaleźć na wielu stronach internetowych, jest jeszcze coś, o czym warto pamiętać. Jeśli pacjent przyjmuje jakieś leki, koniecznie powinien zgłosić je diagnoście laboratoryjnemu wykonującemu badanie. Odnotuje on takie uwagi dodatkowe na wyniku badania, co z kolei będzie stanowiło cenną wskazówkę przy interpretacji. Dlaczego? Czasami leki pogarszają parametry nasienia i to w dość znaczący sposób. Co to zmienia, skoro i tak trzeba je przyjmować na stałe? Nie zawsze tak jest – jeśli para stara się o dziecko, można je na jakiś czas zmienić na inne, łagodniejsze, które nie będą wpływały negatywnie na płodność (uwaga – nigdy nie wolno robić tego samodzielnie – zawsze należy skonsultować się z lekarzem!).

Które leki wpływają na jakość plemników?

• Nie ma wątpliwości, że “podejrzane” są głównie leki hormonalne: estrogeny, antyandrogeny. Plemniki powstają pod wpływem hormonów, dlatego zmiany ich stężenia, zdecydowanie mogą zaburzyć proces spermatogenezy. Tutaj ciężko nie wspomnieć o popularnych anabolikach (mimo, że nie są stosowane w celach leczniczych). Ale są też leki, których skutków ubocznych nigdy byśmy się nie spodziewali…
• Jeśli pacjent cierpi na nadkwasotę i często sięga po popularny Ranigast, mimo, że dostępny bez recepty i na wyciągnięcie ręki, może on pogarszać jakość plemników. I nie tylko on, bo także szereg leków stosowanych w innych żołądkowych problemach: chorobie wrzodowej czy niestrawności. Kto by pomyślał!
• Dość często stosowaną grupą leków, które mogą pogarszać parametry nasienia, są stosowane w chorobach krążenia: alfa- i betaadrenolityki (np. doksazosyna, propranolol, metoprolol i inne z końcówką -olol), antagoniści kanału wapniowego (np. werapamil, lerkanidypina, amlodypina i inne –dypiny), indapamid, klonidyna, metylodopa, rezerpina, digoksyna, i wiele innych, a także leki obniżające poziom cholesterolu. Jeśli pacjent leczy nadciśnienie, cierpi na chorobę niedokrwienną serca lub niewydolność krążenia, zanim zostanie tatą, koniecznie powinien skonsultować się ze swoim lekarzem, bo bardzo wiele leków stosowanych w tej grupie chorób, niekorzystnie wpływa na nasienie.
• Przeciwlękowe, uspokajające, przeciwdepresyjne leki także mogą zaburzać płodność. Na przykład popularna karbamazepina działająca przeciwdrgawkowo w leczeniu padaczki, czy neuroleptyki (sulpiryd, olanzapina) stosowane w przypadku schizofrenii.
• Ketokonazol – przeciwgrzybiczy środek w postaci kremu, szamponu lub tabletek. Co prawda nie ma dowodów na to, że zaaplikowany na skórę krem czy szampon szkodzi plemnikom, ale tabletki zaburzają produkcję testosteronu i mogą obniżać ich ilość.
• Inhibitory 5-alfa-reduktazy – stosowane w przypadku łagodnego rozrostu prostaty, mogą u niektórych mężczyzn obniżać ilość plemników.
• Leki stosowane w czasie chemioterapii – w zależności od stosowanej dawki i czasu terapii, ilość, ruchliwość, morfologia oraz jakość chromatyny plemnikowej może się pogorszyć. Dlatego warto rozważyć zamrożenie nasienia, na wypadek, gdyby spermatogeneza nie powróciła do prawidłowego stanu.

Jak widać, nie tylko antybiotyki wpływają negatywnie na parametry nasienia. Lista jest długa, choć, na szczęście, nie ma na niej… popularnej Viagry 🙂 Także Levitra czy Cialis, stosowane w zaburzeniach erekcji, są “bezpieczne” dla plemników i nie trzeba wspominać o ich stosowaniu 😉

ANETA MACUR